موانع رشد سرمایه داری
احمد اشرف (زاده ۱۳۱۳) نویسنده و جامعهشناس ایرانی است که در دانشگاههای
پنسیلوانیا، کلمبیا، پرینستون و تهران، به تدریس جامعهشناسی و تاریخ اجتماعی
ایران پرداختهاست. تاکنون چند کتاب و نیز مقالات متعددی از او منتشر شده، از
جمله کتاب موانع تاریخی رشد سرمایهداری در ایران: دوره قاجاریه که در سال ۱۳۵۹
توسط انتشارات «زمینه» به چاپ رسیدهاست.
احمد اشرف
موضوعات مطرحشده در آثار او عبارتاند از: سلسلهمراتب اجتماعی در ایران، سنت
و مدرنیته، هویت ملی ایرانیان، روابط زراعی در ایران و رهبری کاریزماتیک و حکومت
تئوکراتیک (دینسالار) در ایران پس از انقلاب.
پروفسور اشرف در هیات ویراستاران نشریاتی چون مطالعات ایران، ژورنال بینالمللی
سیاست، فرهنگ و جامعه و ایراننامه به کار مشغول بودهاست و از سردبیران ارشد
دانشنامه ایرانیکا است . مقالاتی چون «هویت ایرانی» در طول تاریخ و «نظام طبقاتی»
در ایران (بههمراه علی بنوعزیزی) از تألیفات او در دانشنامه ایرانیکا است.
ارمکی گفت : اشرف را از جامعه شناسان نسل دوم حاشیهای می دانم و چهار نسل
برای طبقهبندی جامعه شناسان ایران میشناسم. جامعه شناسان نسل اول، افرادی
مثل آرش نراقی و دکتر صدیقی و یحیی مهدوی هستند که باید آنها را جزو جامعهشناسان
موسس دانست و که هرکدام جریانی را در جامعه شناسی ایران سامان دادند.
موانع رشد سرمایه داری
آنچه نراقی در تاسیس موسس و سامان پژوهشی انجام میدهد امروزه تکثیر شده است
و همه تلاش میکنند موسسهای را داشته باشند و طرحهایی را اجرا کنند. نراقی
میخواهد سوال توسعه ایران را پیگیری کند و دغدغه او بررسی آثار اجتماعی و اقتصادی
توسعه میشود یا دکتر صدیقی در باب رشته و آموزش و پژوهش جامعه شناسی نقش
مهمی ایفا میکند کار فنی آموزشی را انجام میدهد.
وی ادامه داد: نسل دوم دانشکده علوم اجتماعی از سال ۱۳۵۱ به وجود میآید. دانشکدهای
که یکباره تاسیس میشود اما ظرفیت فنی لازم را ندارد. احمد اشرف جامعه شناسان نسل
دومی و در حاشیه است. در زمان فعالیت او در دانشکده، کسی که متعهد به حوزه جامعه
شناسی باشد، نیست. آنها سعی میکنند بیش از آنکه به سنتهای اموزشی متعهد باشد
بیشتر به سنتهای روشنفکری متعهد هستند.
احمد اشرف
ارمکی در ادامه گفت: اشرف سعی میکند سوالاتی که در جامعه شناسی کلان وجود
دارد و مفهوم مرکزی آن سرمایهداری است که شرق فاقد آن است- او این ایده را از ماکس
وبر به عاریت میگیرد -پاسخ دهد. کتابی که اشرف مینویسد سوال مهمی در سنت
جامعه شناسی کلان ماکس وبری است. او به دلیل آنکه هم جامعه شناس است و هم خارج
از جامعه شناسی، فرصت پرداختن به این سوال را دارد اما اگر او وارد جامعه شناسی میشد
حتما به جریان چپ گرایش پیدا میکرد و پاسخی رادیکال میداد؛ در همان زمان جامعه شناسان
مارکسیست ارتدوکس در دانشکدههای علوم اجتماعی پاسخهای معینی از نوع فهم مارکسی
به وجود یا عدم وجود سرمایهداری در ایران میدادند و در واقع دانشی تولید نمیکردند. اشرف
به لحاظ در حاشیه بودن موفق شد یک دستگاه نظری معرفتی طراحی کند.
وی ادامه داد: کتاب «موانع تاریخی رشد سرمایهداری در ایران: دوره قاجاریه» ، کتابی
کلاسیک است. این کتاب اصراری ندارد که کتابی درسی شود و با مخاطب عام روبرو شود.
این کتاب به سوال بنیادین عدم استقرار سرمایهداری در ایران پاسخ میدهد، و به نوعی
جامعهشناسی تاریخی است.
موانع رشد سرمایه داری
ارمکی گفت: کتاب «موانع تاریخی رشد سرمایهداری » اشرف همشان با «اخلاق پروتستانی
و روح سرمایهداری» ماکس وبر در جامعه شناسی ایران است. در کلاسیکها سوالات بنیادین
شروع کننده بحث هستند و در طی بحث سوال فربه و نقد میشود و در نهایت سوال جواب
داده نمیشود؛ اگر دقت کنیم امیل دورکیم به سوال جواب نمیدهد. مهم این است سوال
اشرف شفاف نوشته میشود، و پاسخ آن را میدهد. پژوهشی که به سوال پاسخ میدهد
اشکال دارد؛ امکان ندارد در سنت سنتیهای جامعه شناسی سوال اول را پاسخ داده شود.
ارمکی در ادامه با اشاره به مضامین آثار اشرف گفت: مفاهیم و مضامین مولف قابل دفاع است.
اشرف مفاهیم و مضامین را تعریف میکند و بعد با این مفاهیم زیست میکند.
موانع رشد سرمایه داری
این استاد دانشگاه تهران سپس در نقد احمد اشرف گفت: البته این کتاب مشکل دارد. مشکل
آن است که چیزی که عدم است و مستقر نشده است را میخواهد مطالعه کند! یعنی از نظر
اشرف، سرمایهداری در ایران نشده است اما او میخواهد در باره دلایل فقدان سرمایه داری
حرف بزند. این دستگاه نظری که مطالعه بر فقدانها بنا شده است ما را از دیدن برخی وجوه
جامعه غافل میکند. مثلا در ایران نهادی مثل بازار نادیده گرفته میشود. نهادی جدی که در
بحرانها دیده نمیشود اما نقش بازی میکند. ادبیات نظری که از فقدانها سخن میگوید
بازار که نهادی ویژه در ایران است را نمیبیند؛ امروز هم همان طبقه بازاری در حال شکل
دهی به تحولات است .
دانلود کتاب موانع تاریخی احمد اشرف
وی در ادامه گفت: این نوع جامعه شناسی از الگویی در غرب تبعیت کرده و حالا به دنبال آن
است که ببیند چه در غرب هست که در ایران نیست و این مساله، این کتاب درخشان را
دچار نقص روش شناسی میکند.
ارمکی یادآور شد: این کتاب، کتاب تاریخی است و تکلیفش را با دامنه و جامعه مورد مطالعه
خود مشخص کرده است؛ اشرف یکی از بهترین اتفاقات جامعه شناسی تاریخی ایران را ر
قم زده است. هیچ کدام از جامعه شناسان تاریخی ایران کار اشرف را پیگیری نکردهاند. کار
اشرف قابل داوری است. یعنی کسی منابع اشرف را بخواند به همان نتیجه ای خواهد
موانع رشد سرمایه داری
رسید، که او رسیده است. او خیلی وامدار فهم تاریخی است. اشرف بر مبنای سوال تحقیق
خود به سراغ اسناد تاریخی میرود و برای ورود و خروجش به تاریخ حدودی قائل است.
این استاد جامعهشناسی گفت: اشرف آگاهانه، دو بخش تاریخی را ذکر میکند، یکی از قاجار
به این سو و دیگری تورانیان به این سو. او وقتی می خواهد بازی تولید کسب و کار را بکند از
قاجار شروع می کند اما وقتی میخواهد ماجرای شکل گیری هویت ایرانیان را بازگو کند به
سراغ تورانیان میرود.
ارمکی در نقدی دیگری به اشرف گفت: به لحاظ روشی، اشرف خیلی سطحی دوگانه انگاری
میکند و در دوگانه مقایسه سنت و تجدد و… می افتد. هر چند خیلی این دوگانه انگاری را
برجسته نمیکند اما او در این مقایسه تطبیقی بین جهان غرب و شرق، بیش از آنکه شرق
را بگوید به بیان غرب میپردازد. او در بیان شهر هم گرفتار دوگانه شهر-روستا میشود. اشرف
بدون آنکه خود بخواهد به دام ابن خلدون افتاده است.
موانع رشد سرمایه داری
احمد اشرف
ابنخلدون میگوید جهان ما جهان دوگانه بادیه نشینی و شهرنشینی است و تحولات از بادیه
به سمت شهر میآید و شهر را ویران میکند.
اولین نفری باشید که دیدگاهی را ارسال می کنید برای “دانلود کتاب موانع تاریخی رشد سرمایه داری درایران ودوره قاجاریه – احمد اشرف”
محصولات مشابه
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.