مجمع التواریخ مرعشی صفوی کتاب به زبان فارسی و در سال ۱۲۰۷ ق نوشته شده است.
نویسنده، جمع آوری بعضی از نسخ متفرقه را سبب نامیدن کتاب،
به این نام دانسته و فقدان گزارشی از حوادث دوران فتور و شورش افاغنه
غلزه قندهار را، انگیزه نگارش بیان کرده است.
کتاب، علاوه بر ارائه گزارشهای مختصری از حوادث حضور فرنگیان در دریای
هند و احوال ائمه عمان، نسبت به موضوعاتی که راه تفصیل در آنها را برگزیده،
آگاهیهای مشیع و در خور توجهی را ارایه داده که در نوع خود بی نظیر بوده
و این امر باعث اهمیت آن شده است. انقراض صفویه عباس اقبال آشتیانی
کتاب با مقدمه مصحح آغاز و مطالب در سه محور، به روش موضوعی، تحرکات
قزلباشان و نقش خاندان صفوی در تحولات سیاسی مذهبی مربوط به دوران
حاکیت سلسله صفویه و انتقال آن به دولت افشار را به تصویر کشیده است.
دوره زمانی کتاب، از تکاپوهای اولیه میرویس سردسته افغانان غلجایی تا حدود
سالهای برآمدن قاجاریان را در برمی گیرد. مجمع التواریخ مرعشی صفوی
نویسنده در تالیف کتاب، علاوه بر استفاده از کتابها «جهانگشای نادری»،
«تذکره حزین»، «حبیب السیر» و «روضة الصفا» که با تاکید از آنها یاد کرده،
از روایات کتبی و شفاهی و اسناد و مآخذ دیگر نیز بهره برده است.
علاوه بر این، یادداشتهای سلطان داود میرزا و نسخههایی از تالیفات میر محمد
مشهور به فاضل؛ از جمله منابع مورد استفاده او هستند. عباراتی نظیر
«از بعضی ثقات مسموع شده»، «آن چه به خاطر فاتر میرسد» و
مجمع التواریخ مرعشی صفوی
«راقم حروف آن صحیفه را در مشهد مقدس معاینه نمود»، گزارشهای او را تحکیم میبخشد.
سبک نگارش کتاب، هر چند ساده و به دور از تکلفهای منشیانه است؛
اما در عین حال سستی، تشتت، پراکندگی و عدم انسجام مفهومی فروشگاه رهاوی
در لابه لای جملات نیز به چشم میخورد. همچنین حذف افعال ربطی،
جملات معترضه طولانی، استفاده از ترکیبات و جمعهای عربی غیرمتداول عباس اقبال آشتیانی
از ویژگیهای نوشتاری کتاب است که با لحن پرخاشگر و بغض آلود وی نسبت به افاغنه همراه شده است.
او افغانان را با عباراتی نظیر قوم اشرار، محمود نامحمود، افساد جماعت
افاغنه معرفی نموده که امکان دارد، اصل بی طرفی نوشته را مورد تردید قرار دهد.
با این حال، تاکید نویسنده بر جنبههای جغرافیایی و معرفی سران ایلات عباس اقبال آشتیانی
و دسته بندیهای آنان، از محاسن کتاب به شمار میرود. انقراض صفویه اقبال آشتیانی
مؤلف مدعی است که بعضی از حوادث کتاب را تا زمان او، هیچ کس چنانکه باید عباس اقبال آشتیانی
و شاید ننوشته است، جز میرزا مهدی خان استرآبادی، مؤلف تاریخ مجمع التواریخ مرعشی صفوی
«جهانگشای نادری» که معتقد است، او هم بعضی از احوالات را بنا بر مصلحت
و هوای وقت، در نهایت ناهمواری و اختصار ذکر کرده است. مجمع التواریخ مرعشی صفوی
مجمع التواریخ مرعشی صفوی اقبال آشتیانی، عباس مرعشی صفوی، محمدخلیل بن داود (نویسنده) تاریخ انقراض صفویه ناشر طهوری سال نشر ۱۳۶۲ ش
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.