سفینهٔ طالبی، یا، کتاب احمد کتابیست نوشتهٔ عبدالرحیم طالبوف، روشنفکر و نویسندهٔ پیش از مشروطه، که در سال
۱۳۱۱ و ۱۳۱۲ قمری در استانبول به چاپ رسیدهاست. ساخت کتاب مبتنی بر گفت و شنود است. نویسنده با فرزند
خیالیاش، احمد، دربارهٔ موضوعات علمی، اجتماعی، سیاسی و فلسفی گفتگو میکنند. کتاب احمد یکی از اولین
کتب تربیتی برای نوجوانان در زبان فارسی به حساب میآید.[۲] طالبوف دانلود کتاب احمد
انتشار کتاب
در برخی منابع کتاب احمد در دو جلد تعریف شدهاست. جلد اول، به گفتهٔ مؤلّف، در سال ۱۳۰۷ قمری نوشته شد
و در سال ۱۳۱۱ قمری در استانبول منتشر شد. این مجلّد، مشتمل بر ۱۸ فصل یا ۱۸ صحبت است. جلد دوم به
فاصلهٔ یک سال از جلد اول، در سال ۱۳۱۲ قمری، به چاپ رسید.[۳] هر دو کتاب مصوّرند و در مجموع از ۲۲ فصل
(یا صحبت) تشکیل شدهاند. در جلد اول مقدمهای از مؤلّف و اظهارنظری از ناظمالدوله و چند نفر دیگر دربارهٔ
طالبوف دانلود کتاب احمد
محسنات کتاب آمدهاست.[۱] این کتاب نیز، مانند بسیاری دیگر از آثار طالبوف با هزینهٔ شخصی چاپ شدهاست.[۴]
پس از انقلاب مشروطه، طالبوف که به سیاست علاقهمند شده بود، کتاب دیگری نوشت به نام مسائلالحیات،
در باب سیاستورزی در جهان و جنگهای مدرن. او در این کتاب از مفاهیمی چون حقوق فردی، آزادی و برابری
طالبوف دانلود کتاب احمد
سخن به میان آورده و مختصری دربارهٔ دولتهای مشروطه مثل انگلیس و ژاپن و فرانسه نوشتهاست. برخی
این کتاب را جلد سوم کتاب احمد خواندهاند.[۵]
پیشزمینه چاپ کتاب
بسیاری این کتاب را متأثر از امیل ژان ژاک روسو میدانند[۶] خود نویسنده نیز در صحبت هشتم مینویسد:
«… مؤلّف فرانسه که بیشتر مطالب دیباچهٔ این کتابچه را احمد از زبان (امیل) او نقل میکند و مرهون طرح کتاب
طالبوف دانلود کتاب احمد
اوست…» و روشن است که منظور از مؤلّف فرانسه در اینجا روسو است[۳] اما تردیدی نیست که خاستگاه
آموزشی طالبوف و روسو تفاوتهای عمده دارد.[۵]
واکنشها به انتشار کتاب احمد
طالبوف، بعد از انتشار این کتاب، در میان ایرانیانِ درسخوانده شهرت قابل توجهی به دست آورد، از دانشآموز گرفته
تا مردم طبقه متوسط، دولت و مشروطهخواهان. پس تعجبی نداشت که آثار او اعتراضاتی را برانگیزد. ناصرالدین شاه قاجار
او را «کافردین» خواند و معتقد بود که او ایران را تمسخر میکند. اما فرزندش مظفرالدین شاه نظر مثبتی به او داشت[۸]
تا جایی که در سفری به تهران به حضور مظفرالدین شاه قاجار پذیرفته شد و مورد عنایت شاه قرار گرفت. همین
طالبوف دانلود کتاب احمد
شهرت سبب شد در اولین دورهٔ مجلس شورای ملی، مردم تبریز بهطور غیابی او را به عنوان نمایندهٔ خود انتخاب کردند.
هرچند اتهام بدعت از سوی برخی روحانیون و ناامیدی طالبوف از رژیم مشروطهخواه جدید سبب شد بر کرسی نمایندگی
طالبوف دانلود کتاب احمد
ننشیند. چاپهای متعدد کتاب احمد در داخل و خارج ایران حکایت از محبوبیت این اثر دارد.[۵] این کتاب در مدارس جدید تبریز
به عنوان کتاب آموزشی تدریس میشد.[۹]
نثر، سبک و ساختار طالبوف دانلود کتاب احمد
طالبوف از پیشگامان سادهنویسی بود و از تکلّف پرهیز میکرد.[۳] او مبتکر سادهنویسی در زبان علم نبود، اما در این کار ذوق
فراوان داشت و تأثیر زیادی گذاشت.[۱۰]بر خلاف گرایش رایج در میان روشنفکران همعصر خود، با عربیزدایی از زبان فارسی
هم مخالف بود. طالبوف معتقد بود زبان فارسی واژگان لازم را برای آموزش علوم نوین در اختیار ندارد و از این نظر نسبت به
عربی و فرانسوی در مرتبهٔ نازلتری قرار دارد.[۵]
ساخت کتاب احمد بسیار ساده است. احمد پیوسته سؤال میپرسد و طالبوف با خونسردی پاسخ میدهد. این پرسشها
گسترهٔ وسیعی از موضوعات را دربرمیگیرند، از مسائل علمی گرفته تا سؤالهای بنیادین در باب سیاست.[۱۱] گرچه موضوع
این کتاب مطالب علمیست اما شیوهٔ روایت آن با درسنامهها تفاوت دارد. نویسنده با داستانسرایی و خیالپردازی توجه
مخاطب کودک و نوجوانِ کتاب را به مضمون اصلی جلب میکند،[۳] به زبان ساده دانش اروپاییان را برای فرزندش شرح میدهد
طالبوف دانلود کتاب احمد
سفینهٔ طالبی، کتاب احمد
و دلایل پیشرفت غرب و عقبماندگی ایران را نشان میدهد.[۱] در ابتدای هر گفتار چند پرسش مطرح میشود، سپس
طی ماجرایی خیالی که در زندگی روزمرهٔ پدر و پسر رخ داده به این پرسشها پاسخ داده میشود.[۳] مضامین مطرح شده
در کتاب، بسیار متنوعند: از اکتشافات فان لیوونهوک و پاستور در میکروبیولوژی گرفته تا مکانهای تاریخی مانند دیوار بزرگ چین
یا اهرام ثلاثه مصر، و گیاهان و حیواناتی که در ایرانِ آن روزگار شناخته شده نبودند. در چند جا نیز انتقادات سیاسی و
طالبوف دانلود کتاب احمد
اجتماعی مطرح شدهاست.[۵] پرسشهایی که در هر بخش مطرح میشوند از یک سنخ نیستند و بر اساس موضوع طبقهبندی
نشدهاند بلکه آمیزهای هستند از موضوعات مختلف. گاهی نویسنده حکایتهای جذاب و آموزندهای را نیز چاشنی داستان میکند.[۳]
نکتهٔ جالب توجه اینجاست که اولین فصل کتاب دربارهٔ دین است. گمان میرود نویسنده به عمد فصل اول را به دین اختصاص
داده باشد تا ا از واکنش تند مقامات مذهبی در امان باشد.[۵]
طالبوف دانلود کتاب احمد
طالبوف در این کتاب دو هدف را دنبال میکند: اول آشنا کردن جامعه با دانش و علوم جدید، دوم نهادینه کردن نگاه انتقادی
در جامعه و به ویژه در کودکان. بر خلاف سنت قدیم آموزش که انتقاد و چون و چرا را برنمیتافت، طالبوف در کتاب خود کوشید
طالبوف دانلود کتاب احمد
پرسشگری را تشویق کند و گفتگو با کودک را به عنوان تنها روش بهنجار رفتار با کودک آموزش دهد.[۱۱] او در مقدمهٔ کتاب مینویسد:
.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.