دانلود کتاب نهضت شعوبیه (جنبش ملی ایرانیان در برابر خلافت اموی و عباسی) تألیف حسینعلی ممتحن

دانلود کتاب نهضت شعوبیه

“نهضت شعوبیه” یا “جنبش ملی ایرانیان در برابر خلافت اموی و عباسی” اثری است از “حسینعلی ممتحن” که

در بیست و یک فصل، به بررسی این نهضت تاریخی می‌پردازد.
در نخستین فصل از این کتاب، نگاهی به وضعیت طبیعی عربستان صورت گرفته است و در فصل بعدی، اوضاع

اجتماعی، اعتقادات و آداب و رسوم عرب جاهلی از اعراب بدوی گرفته تا شهرنشین، بررسی می‌شود. دین اسلام

و مبادی آن در فصل سوم بررسی شده و نویسنده در اینجا به قرآن کریم و جایگاه آن، تعلیمات اسلام و اخلاق،

دانش‌اندوزی و کتابت در اسلام می‌پردازد. اسلام قدم‌های نخست را برای متحول کردن عرب جاهلی برداشت و

این گام‌ها، با کشمکش و نزاع‌هایی هم مواجه شد که در فصول چهار و پنج کتاب “نهضت شعوبیه” به آن اشاره

شده است.
در نتیجه‌ی گسترش دین اسلام، فتوحات مسلمین روز به روز گسترده‌تر شد و بازارهای مالی و طبقات‌اجتماعی

نیز در این روند، به شدت تحت ‌تاثیر قرار گرفت. به طوری که مواردی نظیر برده‌‌داری، پیدایش و طبقات موالی،

تعصب اعراب در برابر آن و جنبش موالی در دوره‌ اموی و عباسی، از مهم‌ترین بخش‌های کتاب پیش روست و

فصول شش تا دوازده آن را در برمی‌گیرد. از فصل سیزدهم، واژه‌ی شعوبیه معرفی می‎شود و وجه اشتقاق،

نهضت شعوبیه حسینعلی ممتحن

موارد استفاده و آرا و عقاید مختلف پیرامون آن مطرح می شود. با پرداختن به منشا این جنبش، مشاهیر

“نهضت شعوبیه” از شعرا و مولفین گرفته تا افرادی که با آنان مخالف بودند، در کنار آثارشان معرفی می‌شوند.

دانلود کتاب نهضت شعوبیه

علاوه بر این، مقابله‌ی شعوبیه با اعراب در جعل قصص و اخبار، تاثیرات آنها بر گویندگان معروف پارسی‌زبان و

همچنین تاثیرات سیاسی و اجتماعی آنها برشمرده می‎شود و “حسینعلی ممتحن” نقش “جنبش ملی ایرانیان

در برابر خلافت اموی و عباسی” را به تفصیل شرح می‌دهد.

شعوبیه نام نهضت برخی ایرانیان است که پس از استیلای اعراب بر ایران، برای رهایی از بند امویان و جلوگیری

از استحاله و از دست دادن هویت قومی، علیه خلفای مسلمان به پا شد و به حکومت اعراب و خلفای مسلمان اموی

پایان بخشید.

دانلود کتاب نهضت شعوبیه

ایرانیان که در برابر استحاله و از دست دادن هویت ملی خویش سر می‌پیچیدند^[۱] نهضت‌هایی را علیه خلفای مسلمان

پایه‌ریزی کردند. از اواخر عهد اموی نهضت‌های ملی و سیاسی و مذهبی هر روز به رنگی ظاهر می‌شد.^[۲] مقصود

اصلی این جنبش‌ها برانداختن دولت و سیادت عرب بود. بزرگترین نهضت ایرانیان که به انقراض دولت و سیادت عرب‌ها

انجامید نهضت شعوبیه بود.^[۳] شعوبیه نام نحله‌ای است که از اواخر دولت اموی (اوائل قرن دوم هـ. ق) ظهور یافت و به

برانداختن بنی‌امیه، برکشیدن بنی‌عباس و استقلال سیاسی ایرانیان انجامید.^[۴] شعوبیان برای عرب‌ها در نژاد و فرهنگ

دانلود کتاب نهضت شعوبیه

پشیزی ارزش و اعتبار قائل نبودند و خود را برتر از عرب می‌دانستند.^[۵] کار برتری‌جویی عرب و تحقیر عجم به جایی رسید

که امویان غیر عرب و از جمله ایرانیان را موالی می‌خواندند. عکس‌العمل منطقی ایرانیان در برابر این تبعیض نژادی اعراب

به دو شکل پدیدار شد: نخست گروهی که با تمسک به متن قرآن (سوره حجرات، آیه ۱۳) که ملاک برتری میان شعوب

نهضت شعوبیه حسینعلی ممتحن

و قبائل را تقوای الهی می‌شمارد، به اصل مساوات میان عرب و عجم اعتقاد داشتند.^[۶][۷] این‌ها اگر چه در ابتدا «اهل

تسویه»^[۸] خوانده می‌شدند، اما بعدها به «شعوبیه» شهرت یافتند. گروه دوم کسانی بودند که در برابر تبعیض و مظالم

اعراب، راه تعصب و افراط در پیش گرفتند و قائل به تفضیل و سیادت عجم بر عرب بودند.^[۹] بعدها به تدریج نام شعوبیه

به هر دو گروه گذاشته شد و گروه اخیر، پایه‌گذار نهضتی شد که به تحصیل استقلال ایرانیان در حوزه‌های سیاسی،

نهضت شعوبیه حسینعلی ممتحن

فرهنگی و ادبی منتهی گشت. استعمال لفظ شعوبیه به معنای مخالفان قوم عرب، به احتمال زیاد به بعد از سال ۱۳۲

هـ. ق و دوران حکومت بنی‌عباس بازمی‌گردد.^[۱۰] شعوبیه به معنای عام نام فرقه‌ای است که معتقد به فضیلت

عرب بر سایر اقوام نیست و به معنای خاص عبارت از فرقه‌ای است که دشمن جنس عرب است و این قوم را بهترین

اقوام عالم نمی‌شمارد و جنس عجم را بر عرب ترجیح می‌دهد