دانلود کتاب ملاحظات فلسفی در دین ، علم و تفکر (بینش دینی و دید علمی) نوشته آرامش دوستدار

ملاحظات فلسفی دین تفکر این نوشته مشتمل بر سه بخش است:

گبینش دینی، دید علمی و تفکر فلسفی. بخشهای سه گانه با وجود مشابهت

ترکیبی نامهایشان منظوری یکسره همسان ندارند. بینش دینی میگوید

دین بینش است و این بینش را بر اساس پندار آفرینش از نیستی می اندیشد.

دید علمی میگوید علم دید است و این دید را بر هستی مستقل طبیعت استوار

میکند. تفکر فلسفی که بر خلاف طرح نخستین و به عللی قهری کتابی جداگانه

خواهد شد، نه میگوید فقط فلسفه تفکر است و نه اینکه تفکر فقط فلسفی

است بلکه فلسفه نوعی تفکر است.

اندیشه دوستدار، به ویژه تعریفی که از دین‌خویی ارائه می‌دهد و تعارض آن با تفکر،

به ویژه تفکر فلسفی، مورد نقدهای جدی قرار گرفته‌است. مهم‌ترین انتقاد مخالفان

او این است که دوستدار، دین را نه بسان بنیاد یا مؤسسه‌ای اجتماعی، با نقش

و کارکرد مشخص تاریخی، بلکه تنها در چارچوب فلسفه فرهنگ و به عنوان نمودی

ذهنی بررسی می‌کند؛ یعنی او جوانب اجتماعی یا تاریخی دین و نقش آن در سیر جوامع را نادیده می‌گیرد.

بسیاری از منتقدان، رابطه فرهنگ دینی (اسلامی) با عقب‌ماندگی ذهنی

ملاحظات فلسفی دین تفکر

یا عمومی را ناموجه می‌دانند و آن را برخاسته از خشم بغض‌آلود دوستدار از

پیروزی اسلام سیاسی در ایران می‌دانند. آنها می‌گویند دیدگاه اندیشه دوستدار

نشان نمی‌دهد کدام عوامل ذهنی (باورهای دینی) به انقلاب ۱۳۵۷ انجامید و تنها،

می‌گوید که انقلاب، سرنوشت قهری جامعه‌ای است که به عارضه‌ای به نام دین‌

خویی دچار شده‌است. همچنین گفته می‌شود دوستدار برای کیش اسلام یک

ذات جداگانه قائل است که ظاهراً با ادیان دیگر متفاوت است و عوارض وخیم‌تری دارد.

منتقدان گفته‌اند که دوستدار با گرایش به خودبنیادی فرهنگی، فرهنگ را دید علمی فروشگاه رهاوی

ذاتی ثابت و استوار می‌پندارد که خصلت فراتاریخی دارد؛ یعنی در طول زمان،

و از ازل تا ابد پایدار است و تغییری نمی‌کند. با چیرگی یک دین که همواره با

باورهای جادویی و آیین‌های غیرعقلانی همراه است هسته یا ذات فرهنگ

آسیب کمی می‌بیند تا آنجا که جامعه کاملاً فلج می‌شود و توان تفکر را موقت

یا برای همیشه از دست می‌دهد. دوستدار به پیروی از اندیشوران فلسفه فرهنگ،

دین را نه به عنوان یک تجربه نفسانی و دارای نقش اعتلایی، جدا و مستقل

از شناخت علمی می‌داند بلکه در تقابل کامل با اندیشه علمی قرار داد به دید علمی فروشگاه رهاوی

گونه‌ای که آنرا به تابعی از کشمکش‌های فکری و ایدئولوژیک فرو می‌کاهد.