تاریخ اجتماعی دوره زندیه
تاریخ اجتماعی سیاسی ایران در دوره زندیه- ویراسته ی دکتر مهدی افشار
ارائه از: الهام خورشیدی- سیده مهین سیدی
مقدمه: قرن دوازدهم، قرن تحول تاریخ ایران و یکی از مهمترین ادوار تاریخی این کشور محسوب میشود.
تحولات عظیم در این قرن، سرنوشت کشور را تغییر داد. فتنه افغان، انقراض سلسله صفویه، ظهور نادر و
سپس ورود خاندان زند به عرصه قدرت ایران در قرن دوازده را تکان داد و مقدمات تعیین سرنوشت آن را فراهم آورد.
ایل زند یکی از ایلات نه چندان مهم در تاریخ ایران بود که با بهرهگیری از هرج و مرج ناشی از مرگ نادر و ا
ایل زند یکی از ایلات نه چندان مهم در تاریخ ایران بود که با بهرهگیری از هرج و مرج ناشی از مرگ نادر و ا
ختلافات داخلی جانشینان وی، به تدریج قدرت یافته و توانست حکومت را به دست گیرد. تاریخ اجتماعی دوره زندیه
با این که کریمخان زند و جانشینانش در یک دوره کوتاه نزدیک به ۵۰ سال بیشتر حکومت را در اختیار نداشتند
با این که کریمخان زند و جانشینانش در یک دوره کوتاه نزدیک به ۵۰ سال بیشتر حکومت را در اختیار نداشتند
تاریخ اجتماعی دوره زندیه
اما این دوره از اهمیت خاصی در تاریخ ایران برخوردار است. یکی از علل این اهمیت ویژه، قرار داشتن این حاکمیت
در میان دو دوره بزرگ صفویه و قاجاریه است. دوره صفویه با دوام دویست ساله از مهمترین سلسلههای ایرانی
بعد از اسلام بود که قومیت، ملیت و مذهب ایرانی را پایهگذاری کرد. و دوره قاجار با حیات یکصد و پنجاه سالهاش
دانلود کتاب کریم خان زند
نقش مؤثری در تحولات آتی این کشور داشت، ولی این دوره کوتاه میانی، دوره آرامش اما ثمربخش را پس از دوران
سراسر در گیری و جنگ داخلی و خارجی سردار بزرگ ایرانی (نادرشاه افشار) فراهم آورد تا مردم چند صباحی را
در آسایش بگذرانند.
یک نکته از باب نشاط خواننده:
کریمخان زند با ویژگیهای خاص شخصیتی خود چون گذشت، بزرگمنشی، فضایی سراسر امنیت، آرامش و
رفاه برای مردم رنجیده ایران فراهم آورد. او بیآنکه برای خود، عنوان شاهی انتخاب کند، به «وکیل
مردم» بودن افتخار میکرد و با گزینش سادهزیستی و سادهپوشی، توانست جایگاه شایستهای در
تاریخ این مرز و بوم کسب کند.
سابقه تاریخی طایفهی زند
طایفه زند از جماعت لر هستند و ظاهراً مناطقی که ایلات لر ساکن بودند، از زمانهای قدیم یعنی پیش
از ورود آریاییها مسکون بوده است و با ورود اقوام آریایی پارسزبان (ایرانیان) و مهاجرت به این مناطق
جایگزین آنان شدهاند.
تقسیمات درون طایفه ای زند: طایفه زند به سه تیره مشخص تقسیم می شوند:
الف) زند بگله ب) زند هزاره ج) زند خراجی
تیره خراجی شامل مردم عادی طایفه یعنی رعایا و فرودستان طایفه بودند.
کریمخان بنیانگذار سلسله زندیه از تیره بگله بود و بر افراد تیره هزاره و خراجی نیز ریاست داشت.
معیشت طوایف زند: شبانی، معیشت اصلی طایفه زند را تشکیل میداد و با توجه به محل استقرار
تقسیمات درون طایفه ای زند: طایفه زند به سه تیره مشخص تقسیم می شوند:
الف) زند بگله ب) زند هزاره ج) زند خراجی
تیره خراجی شامل مردم عادی طایفه یعنی رعایا و فرودستان طایفه بودند.
کریمخان بنیانگذار سلسله زندیه از تیره بگله بود و بر افراد تیره هزاره و خراجی نیز ریاست داشت.
معیشت طوایف زند: شبانی، معیشت اصلی طایفه زند را تشکیل میداد و با توجه به محل استقرار
این طایفه (یعنی روستاهای پری و کمازان) که منطقهای کوهستانی است به دلیل سردی هوا،
جابجاییهایی نیز در نواحی اطراف میداشتهاند.
دانلود کتاب کریم خان زند
مبارزات طایفه بزند با سلطه بیگانه: سقوط حکومت صفویه توسط افغانها و گسیخته شدن شیرازه
کشور پهناور صفوی، زمینه دخالت بیگانگان یعنی روسها و عثمانی را فراهم آورد. از جمله نواحی
مورد دستاندازی بیگانگان اطراف کرمانشاه بود که به تصرف عثمانی درآمد، همین امر باعث شد هر
دسته و طایفهای که توان مبارزه داشت با سلطه بیگانه به مقابله برخیزد. طوایف زند نیز با ریاست
مهدیخان زند مبارزه خود علیه ترکان عثمانی را آغاز کرد و با حمله چریکی به گروه نظامی دشمن،
علاوه بر مقابله با آنان، کاروانهای ترکان را مورد دستبرد و غارت قرار دادند.
مهاجرت اجباری طایفه زند در دوره نادری:
هفت سال مبارزه، مهدی خان زند را به فرمانده مقتدری تبدیل کرده بود به طوریکه جرأت آن را یافت که
به غارت مسافران و بازرگانان پردازد. اما سرکوب افغانها و بیرون راندن عثمانیها که نشانگر اوج اقتدار
نادری بود وی را بر آن داشت تا اوضاع داخلی را نیز آرام سازد به همین دلیل به یکی از سردارانش به نام
باباخان چاپشلو مأموریت داد تا به مقابله طایفه زند رود. چون غارتگری و حمله و تجاوز به مسافران امری
نبود که نادر بتواند آن را تحمل کند و قویاً احساس میکرد لازم است در برابر آن به مقابله برخیزد.
به همین دلیل باباخان تصمیم گرفت که نه از راه جنگ بلکه به تدبیر، مهدیخان زند را به تسلیم وادارد.
لذا او را به عفو و بخشش نادری امیدوار ساخت و مهدیخان بیخبر از تزویر باباخان نزد او رفت اما بیدرنگ
زندانی شد و نادر حدود چهارصد نفر از سرکردگان شجاع طایفه زند و همچنین خود مهدیخان زند را به
قتل رسانید و سپس دیگر افراد این طایفه را روانه خراسان نمود.
بازگشت طایفه زند به سرزمین مادری: سرپرستی طایفه زند در خراسان با دو برادر به نام ایناق و بوداق
بازگشت طایفه زند به سرزمین مادری: سرپرستی طایفه زند در خراسان با دو برادر به نام ایناق و بوداق
بود.
دانلود کتاب کریم خان زند
ایناق پدر کریمخان و صادقخان است که پس از مرگش همسر وی به ازدواج برادر دیگر (بوداق) درآمد و ثمرهی
این ازدواج تولد اسکندرخان و زکیخان بود که برادران ناتنی کریمخان به شمار میآمدند. پس از درگذشت
بوداق، ریاست طایفه زند به شخص کریم رسید که بزرگترینشان بود.
دانلود کتاب کریم خان زند
پس از قتل نادر و به قدرت رسیدن عادلشاه (۱۱۶۰ هجری شمسی) سران طایفه زند که با فشار و قهر به
خراسان کوچانده شده بودند فرصت را غنیمت شمرده و به مکان قبلی خود یعنی پری و کمازان در ملایر، برگشتند.
کریم توشمال، رئیس طایفه زند: لقب توشمال، علیرغم اعتقاد برخی که آن را علامت تحقیر و اهانت از
کریم توشمال، رئیس طایفه زند: لقب توشمال، علیرغم اعتقاد برخی که آن را علامت تحقیر و اهانت از
سوی مخالفان کریمخان میدانند که به او دادهاند، بعضی در معنای صاحب روستا دانستهاند. در سلسله
مراتب ایلاتی، عنوان توشمال، منصبی برتر از کدخدا و فروتر از عنوان خانی است و ظاهراً برای رؤسای طایفه
لرستانی به کار برده میشده است.
اولین نفری باشید که دیدگاهی را ارسال می کنید برای “دانلود کتاب کریمخان زند – مؤلف: محبوبه طهرانی – ویراستار: مهدی افشار”
محصولات مشابه
تومان36.000
کتابهای الکترونیک
دانلود کتاب هزار گلخانه آواز (زندگی نامه محمد رضا شجریان) – مهدی عابدینی، حمید جواهریان، کاظم مطلق
تومان43.000
تومان43.000
تومان43.000
تومان43.000
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.