تاريخ اجتماعي دوره زنديه
تاريخ اجتماعي سياسي ايران در دوره زنديه- ويراسته ي دکتر مهدي افشار
ارائه از: الهام خورشيدي- سيده مهين سيدي
مقدمه: قرن دوازدهم، قرن تحول تاريخ ايران و يکي از مهمترين ادوار تاريخي اين کشور محسوب مي‌شود.
تحولات عظيم در اين قرن، سرنوشت کشور را تغيير داد. فتنه افغان، انقراض سلسله صفويه، ظهور نادر و
سپس ورود خاندان زند به عرصه قدرت ايران در قرن دوازده را تکان داد و مقدمات تعيين سرنوشت آن را فراهم آورد.
ايل زند يکي از ايلات نه چندان مهم در تاريخ ايران بود که با بهره‌گيري از هرج و مرج ناشي از مرگ نادر و ا
ايل زند يکي از ايلات نه چندان مهم در تاريخ ايران بود که با بهره‌گيري از هرج و مرج ناشي از مرگ نادر و ا
ختلافات داخلي جانشينان وي، به تدريج قدرت يافته و توانست حکومت را به دست گيرد. تاريخ اجتماعي دوره زنديه
با اين که کريم‌خان زند و جانشينانش در يک دوره کوتاه نزديک به 50 سال بيشتر حکومت را در اختيار نداشتند
با اين که کريم‌خان زند و جانشينانش در يک دوره کوتاه نزديک به 50 سال بيشتر حکومت را در اختيار نداشتند
تاريخ اجتماعي دوره زنديه
اما اين دوره از اهميت خاصي در تاريخ ايران برخوردار است. يکي از علل اين اهميت ويژه، قرار داشتن اين حاکميت
در ميان دو دوره بزرگ صفويه و قاجاريه است. دوره صفويه با دوام دويست ساله از مهمترين سلسله‌هاي ايراني
بعد از اسلام بود که قوميت، مليت و مذهب ايراني را پايه‌گذاري کرد. و دوره قاجار با حيات يکصد و پنجاه ساله‌اش
دانلود کتاب کریم خان زند
نقش مؤثري در تحولات آتي اين کشور داشت، ولي اين دوره کوتاه مياني، دوره آرامش اما ثمربخش را پس از دوران
سراسر در گيري و جنگ داخلي و خارجي سردار بزرگ ايراني (نادرشاه افشار) فراهم آورد تا مردم چند صباحي را
در آسايش بگذرانند.
يک نکته از باب نشاط خواننده:
کريم‌خان زند با ويژگي‌هاي خاص شخصيتي خود چون گذشت، بزرگ‌منشي، فضايي سراسر امنيت، آرامش و
رفاه براي مردم رنجيده ايران فراهم آورد. او بي‌آنکه براي خود، عنوان شاهي انتخاب کند، به «وکيل
مردم» بودن افتخار مي‌کرد و با گزينش ساده‌زيستي و ساده‌پوشي، توانست جايگاه شايسته‌‌اي در
تاريخ اين مرز و بوم کسب کند.
سابقه تاريخي طايفه‌ي زند
طايفه زند از جماعت لر هستند و ظاهراً مناطقي که ايلات لر ساکن بودند، از زمان‌هاي قديم يعني پيش
از ورود آريايي‌ها مسکون بوده است و با ورود اقوام آريايي پارس‌زبان (ايرانيان) و مهاجرت به اين مناطق
جايگزين آنان شده‌اند.
تقسيمات درون طايفه اي زند: طايفه زند به سه تيره مشخص تقسيم مي شوند:
الف) زند بگله ب) زند هزاره ج) زند خراجي
تيره خراجي شامل مردم عادي طايفه يعني رعايا و فرودستان طايفه بودند.
کريم‌خان بنيانگذار سلسله زنديه از تيره بگله بود و بر افراد تيره هزاره و خراجي نيز رياست داشت.
معيشت طوايف زند: شباني، معيشت اصلي طايفه زند را تشکيل مي‌داد و با توجه به محل استقرار
تقسيمات درون طايفه اي زند: طايفه زند به سه تيره مشخص تقسيم مي شوند:
الف) زند بگله ب) زند هزاره ج) زند خراجي
تيره خراجي شامل مردم عادي طايفه يعني رعايا و فرودستان طايفه بودند.
کريم‌خان بنيانگذار سلسله زنديه از تيره بگله بود و بر افراد تيره هزاره و خراجي نيز رياست داشت.
معيشت طوايف زند: شباني، معيشت اصلي طايفه زند را تشکيل مي‌داد و با توجه به محل استقرار
اين طايفه (يعني روستاهاي پري و کمازان) که منطقه‌اي کوهستاني است به دليل سردي هوا،
جابجايي‌هايي نيز در نواحي اطراف مي‌داشته‌اند.
دانلود کتاب کریم خان زند
مبارزات طايفه بزند با سلطه بيگانه: سقوط حکومت صفويه توسط افغان‌ها و گسيخته شدن شيرازه
کشور پهناور صفوي، زمينه دخالت بيگانگان يعني روس‌ها و عثماني را فراهم آورد. از جمله نواحي
مورد دست‌اندازي بيگانگان اطراف کرمانشاه بود که به تصرف عثماني درآمد، همين امر باعث شد هر
دسته و طايفه‌اي که توان مبارزه داشت با سلطه بيگانه به مقابله برخيزد. طوايف زند نيز با رياست
مهدي‌خان زند مبارزه خود عليه ترکان عثماني را آغاز کرد و با حمله چريکي به گروه نظامي دشمن،
علاوه بر مقابله با آنان، کاروان‌هاي ترکان را مورد دستبرد و غارت قرار دادند.
مهاجرت اجباري طايفه زند در دوره نادري:
هفت سال مبارزه، مهدي خان زند را به فرمانده مقتدري تبديل کرده بود به طوريکه جرأت آن را يافت که
به غارت مسافران و بازرگانان پردازد. اما سرکوب افغان‌ها و بيرون راندن عثماني‌ها که نشانگر اوج اقتدار
نادري بود وي را بر آن داشت تا اوضاع داخلي را نيز آرام سازد به همين دليل به يکي از سردارانش به نام
باباخان چاپشلو مأموريت داد تا به مقابله طايفه زند رود. چون غارتگري و حمله و تجاوز به مسافران امري
نبود که نادر بتواند آن را تحمل کند و قوياً احساس مي‌کرد لازم است در برابر آن به مقابله برخيزد.
به همين دليل باباخان تصميم گرفت که نه از راه جنگ بلکه به تدبير، مهدي‌خان زند را به تسليم وادارد.
لذا او را به عفو و بخشش نادري اميدوار ساخت و مهدي‌خان بي‌خبر از تزوير باباخان نزد او رفت اما بي‌درنگ
زنداني شد و نادر حدود چهارصد نفر از سرکردگان شجاع طايفه زند و همچنين خود مهدي‌خان زند را به
قتل رسانيد و سپس ديگر افراد اين طايفه را روانه خراسان نمود.
بازگشت طايفه زند به سرزمين مادري: سرپرستي طايفه زند در خراسان با دو برادر به نام ايناق و بوداق
بازگشت طايفه زند به سرزمين مادري: سرپرستي طايفه زند در خراسان با دو برادر به نام ايناق و بوداق
بود.
دانلود کتاب کریم خان زند
ايناق پدر کريم‌خان و صادق‌خان است که پس از مرگش همسر وي به ازدواج برادر ديگر (بوداق) درآمد و ثمره‌ي
اين ازدواج تولد اسکندرخان و زکي‌خان بود که برادران ناتني کريم‌خان به شمار مي‌آمدند. پس از درگذشت
بوداق، رياست طايفه زند به شخص کريم رسيد که بزرگترينشان بود.
دانلود کتاب کریم خان زند
پس از قتل نادر و به قدرت رسيدن عادل‌شاه (1160 هجري شمسي) سران طايفه زند که با فشار و قهر به
خراسان کوچانده شده بودند فرصت را غنيمت شمرده و به مکان قبلي خود يعني پري و کمازان در ملاير، برگشتند.
کريم توشمال، رئيس طايفه زند: لقب توشمال، علي‌رغم اعتقاد برخي که آن را علامت تحقير و اهانت از
کريم توشمال، رئيس طايفه زند: لقب توشمال، علي‌رغم اعتقاد برخي که آن را علامت تحقير و اهانت از
سوي مخالفان کريم‌خان مي‌دانند که به او داده‌اند، بعضي در معناي صاحب روستا دانسته‌اند. در سلسله
مراتب ايلاتي، عنوان توشمال، منصبي برتر از کدخدا و فروتر از عنوان خاني است و ظاهراً براي رؤساي طايفه
لرستاني به کار برده مي‌شده است.
اولین نفری باشید که دیدگاهی را ارسال می کنید برای “دانلود کتاب کریمخان زند – مؤلف: محبوبه طهرانی – ویراستار: مهدی افشار”
محصولات مشابه
تومان26.000
تومان26.000
تومان23.000
تومان26.000
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.