موانع رشد سرمایه داری
احمد اشرف (زاده ۱۳۱۳) نویسنده و جامعه‌شناس ایرانی است كه در دانشگاه‌های
پنسیلوانیا، كلمبیا، پرینستون و تهران، به تدریس جامعه‌شناسی و تاریخ اجتماعی
ایران پرداخته‌است. تاكنون چند كتاب و نیز مقالات متعددی از او منتشر شده، از
جمله كتاب موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری در ایران: دوره قاجاریه كه در سال ۱۳۵۹
توسط انتشارات «زمینه» به چاپ رسیده‌است.
احمد اشرف
موضوعات مطرح‌شده در آثار او عبارت‌اند از: سلسله‌مراتب اجتماعی در ایران، سنت
و مدرنیته، هویت ملی ایرانیان، روابط زراعی در ایران و رهبری كاریزماتیك و حكومت
تئوكراتیك (دین‌سالار) در ایران پس از انقلاب.
پروفسور اشرف در هیات ویراستاران نشریاتی چون مطالعات ایران، ژورنال بین‌المللی
سیاست، فرهنگ و جامعه و ایران‌نامه به كار مشغول بوده‌است و از سردبیران ارشد
دانشنامه ایرانیكا است . مقالاتی چون «هویت ایرانی» در طول تاریخ و «نظام طبقاتی»
در ایران (به‌همراه علی بنوعزیزی) از تألیفات او در دانشنامه ایرانیكا است.
ارمكی گفت : اشرف را از جامعه شناسان نسل دوم حاشیه‌ای می دانم و چهار نسل
برای طبقه‌بندی جامعه شناسان ایران می‌شناسم. جامعه شناسان نسل اول، افرادی
مثل آرش نراقی و دكتر صدیقی و یحیی مهدوی هستند كه باید آنها را جزو جامعه‌شناسان
موسس دانست و كه هركدام جریانی را در جامعه شناسی ایران سامان دادند.
موانع رشد سرمایه داری
آنچه نراقی در تاسیس موسس و سامان پژوهشی انجام می‌دهد امروزه تكثیر شده است
و همه تلاش می‌كنند موسسه‌ای را داشته باشند و طرح‌هایی را اجرا كنند. نراقی
می‌خواهد سوال توسعه ایران را پیگیری كند و دغدغه او بررسی آثار اجتماعی و اقتصادی
توسعه می‌شود یا دكتر صدیقی در باب رشته و آموزش و پژوهش جامعه شناسی نقش
مهمی ایفا می‌كند كار فنی آموزشی را انجام می‌دهد.
وی ادامه داد: نسل دوم دانشكده علوم اجتماعی از سال 1351 به وجود می‌آید. دانشكده‌ای
كه یكباره تاسیس می‌شود اما ظرفیت فنی لازم را ندارد. احمد اشرف جامعه شناسان نسل
دومی و در حاشیه است. در زمان فعالیت او در دانشكده، كسی كه متعهد به حوزه جامعه
شناسی باشد، نیست. آنها سعی می‌كنند بیش از آنكه به سنت‌های اموزشی متعهد باشد
بیشتر به سنت‌های روشنفكری متعهد هستند.
احمد اشرف
ارمكی در ادامه گفت: اشرف سعی می‌كند سوالاتی كه در جامعه شناسی كلان وجود
دارد و مفهوم مركزی آن سرمایه‌داری است كه شرق فاقد آن است- او این ایده را از ماكس
وبر به عاریت می‌گیرد -پاسخ دهد. كتابی كه اشرف می‌نویسد سوال مهمی در سنت
جامعه شناسی كلان ماكس وبری است. او به دلیل آنكه هم جامعه شناس است و هم خارج
از جامعه شناسی، فرصت پرداختن به این سوال را دارد اما اگر او وارد جامعه شناسی می‌شد
حتما به جریان چپ گرایش پیدا می‌كرد و پاسخی رادیكال می‌داد؛ در همان زمان جامعه شناسان
ماركسیست ارتدوكس در دانشكده‌های علوم اجتماعی پاسخ‌های معینی از نوع فهم ماركسی
به وجود یا عدم وجود سرمایه‌داری در ایران می‌دادند و در واقع دانشی تولید نمی‌كردند. اشرف
به لحاظ در حاشیه بودن موفق شد یك دستگاه نظری معرفتی طراحی كند.
وی ادامه داد: كتاب «موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری در ایران: دوره قاجاریه» ، كتابی
كلاسیك است. این كتاب اصراری ندارد كه كتابی درسی شود و با مخاطب عام روبرو شود.
این كتاب به سوال بنیادین عدم استقرار سرمایه‌داری در ایران پاسخ می‌دهد، و به نوعی
جامعه‌شناسی تاریخی است.
موانع رشد سرمایه داری
ارمكی گفت: كتاب «موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری » اشرف هم‌شان با «اخلاق پروتستانی
و روح سرمایه‌داری» ماكس وبر در جامعه شناسی ایران است. در كلاسیك‌ها سوالات بنیادین
شروع كننده بحث هستند و در طی بحث سوال فربه و نقد می‌شود و در نهایت سوال جواب
داده نمیشود؛ اگر دقت كنیم امیل دوركیم به سوال جواب نمی‌دهد. مهم این است سوال
اشرف شفاف نوشته می‌شود، و پاسخ آن را می‌دهد. پژوهشی كه به سوال پاسخ می‌دهد
اشكال دارد؛ امكان ندارد در سنت سنتی‌های جامعه شناسی سوال اول را پاسخ داده شود.
ارمكی در ادامه با اشاره به مضامین آثار اشرف گفت: مفاهیم و مضامین مولف قابل دفاع است.
اشرف مفاهیم و مضامین را تعریف می‌كند و بعد با این مفاهیم زیست می‌كند.
موانع رشد سرمایه داری
این استاد دانشگاه تهران سپس در نقد احمد اشرف گفت: البته این كتاب مشكل دارد. مشكل
آن است كه چیزی كه عدم است و مستقر نشده است را می‌خواهد مطالعه كند! یعنی از نظر
اشرف، سرمایه‌داری در ایران نشده است اما او می‌خواهد در باره دلایل فقدان سرمایه داری
حرف بزند. این دستگاه نظری كه مطالعه بر فقدانها بنا شده است ما را از دیدن برخی وجوه
جامعه غافل می‌كند. مثلا در ایران نهادی مثل بازار نادیده گرفته می‌شود. نهادی جدی كه در
بحران‌ها دیده نمیشود اما نقش بازی می‌كند. ادبیات نظری كه از فقدانها سخن می‌گوید
بازار كه نهادی ویژه در ایران است را نمی‌بیند؛ امروز هم همان طبقه بازاری در حال شكل
دهی به تحولات است .
دانلود کتاب موانع تاریخی احمد اشرف
وی در ادامه گفت: این نوع جامعه شناسی از الگویی در غرب تبعیت كرده و حالا به دنبال آن
است كه ببیند چه در غرب هست كه در ایران نیست و این مساله، این كتاب درخشان را
دچار نقص روش شناسی می‌كند.
ارمكی یادآور شد: این كتاب، كتاب تاریخی است و تكلیفش را با دامنه و جامعه مورد مطالعه
خود مشخص كرده است؛ اشرف یكی از بهترین اتفاقات جامعه شناسی تاریخی ایران را ر
قم زده است. هیچ كدام از جامعه شناسان تاریخی ایران كار اشرف را پیگیری نكرده‌اند. كار
اشرف قابل داوری است. یعنی كسی منابع اشرف را بخواند به همان نتیجه ای خواهد
موانع رشد سرمایه داری
رسید، كه او رسیده است. او خیلی وامدار فهم تاریخی است. اشرف بر مبنای سوال تحقیق
خود به سراغ اسناد تاریخی می‌رود و برای ورود و خروجش به تاریخ حدودی قائل است.
این استاد جامعه‌شناسی گفت: اشرف آگاهانه، دو بخش تاریخی را ذكر می‌كند، یكی از قاجار
به این سو و دیگری تورانیان به این سو. او وقتی می خواهد بازی تولید كسب و كار را بكند از
قاجار شروع می كند اما وقتی می‌خواهد ماجرای شكل گیری هویت ایرانیان را بازگو كند به
سراغ تورانیان می‌رود.
ارمكی در نقدی دیگری به اشرف گفت: به لحاظ روشی، اشرف خیلی سطحی دوگانه انگاری
می‌كند و در دوگانه مقایسه سنت و تجدد و… می افتد. هر چند خیلی این دوگانه انگاری را
برجسته نمی‌كند اما او در این مقایسه تطبیقی بین جهان غرب و شرق، بیش از آنكه شرق
را بگوید به بیان غرب می‌پردازد. او در بیان شهر هم گرفتار دوگانه شهر-روستا می‌شود. اشرف
بدون آنكه خود بخواهد به دام ابن خلدون افتاده است.
موانع رشد سرمایه داری
احمد اشرف
ابن‌خلدون می‌گوید جهان ما جهان دوگانه بادیه نشینی و شهرنشینی است و تحولات از بادیه
به سمت شهر می‌آید و شهر را ویران می‌كند.
اولین نفری باشید که دیدگاهی را ارسال می کنید برای “دانلود کتاب موانع تاریخی رشد سرمایه داری درایران ودوره قاجاریه – احمد اشرف”
محصولات مشابه
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.